Năm mới Chol Chnam Thmey là một trong những ngày lễ quan trọng đặc biệt trong năm của người dân Campuchia. Ngày lễ thường kéo dài 3 ngày vào giữa tháng 4 hàng năm theo dương lịch.
Châu Âu có Tết dương lịch, người Việt Nam có Tết nguyên đán, người dân Khmer Campuchia họ đón tết thường vào giữa tháng 4 hàng năm, gọi ngày lễ này là Chol Chnam Thmey, nghĩa là Vào năm mới, hay gọi là Sangkran.
1. Giới thiệu về tết năm mới Chol Chnam Thmey của người dân Campuchia
Người dân Khmer sử dụng lịch của Phật giáo (Buddhist Calendar) để đếm năm. Năm mới thường được tổ chức vào tháng chét của lịch Phật giáo. Việc chào đón năm mới này cũng là dịp tết của các nước đạo Phật khác như Lào, Thái, Myanma. Câu để chúc mừng năm mới tiếng Campuchia là: Suasadei Chnam Thmey.
Nửa tháng trước khi năm mới diễn ra, vào những ngày cuối tháng 3 các gia đình thường đi tảo mộ, đổ đất thêm vào mộ của tổ tiên ông bà mình và rải những tờ giấy màu sắc khắp quanh mộ, cúng kiếng và cùng nhau ăn uống.
Dịp lễ Chol Chnam Thmey thường kéo dài 3 ngày, và 4 ngày đối với năm nhuận, vào khoảng giữa tháng 4 dương lịch, từ ngày 14 đến ngày 16 tháng 4. Nước Campuchia có nền nông nghiệp là chính, dịp lễ chào mừng năm mới cũng là thời điểm đánh dấu vụ mùa kết thúc, thời gian nghỉ ngơi ăn mừng sau khi thu hoạch. Vào tháng 4, thời tiết nắng nóng khô hạn, khó có thể làm việc ngoài trời, đây cũng là tháng thích hợp để nghỉ ngơi.
Mặc dù dịp lễ Chol Chnam Thmey kéo dài 3 - 4 ngày nhưng không khí lễ tết, các hoạt động ăn mừng năm mới có thể diễn ra đến cả tuần mọi người mới quay lại cuộc sống thường nhật.
2. Một số hoạt động đón mừng năm mới Chol Chnam Thmey của người dân Campuchia
Vào dịp năm mới, người dân sinh sống, học tập và làm việc xa nhà là dịp để về quê thăm gia đình, quê hương, ăn mừng năm mới, gắn kết tình cảm cộng đồng. Những thành phố lớn như Phnom Penh trong dịp lễ năm mới, đường phố vắng vẻ, xe cộ thưa thớt, nhiều hàng quán đóng cửa vì hầu hết người dân về quê.
Tại các ngôi chùa thường được trang trí bằng đèn, hoa rực rỡ. Người dân địa phương thường mang bánh trái, đồ ăn đến chùa cho nhà sư trong dịp năm mới. Sân chùa là địa điểm tổ chức các trò chơi truyền thống và biểu diễn văn nghệ nhạc sống vào các buổi tối. Các Phật tử lên chùa đổ nước vào tượng Phật hay bàn tay của các nhà sư để thể hiện sự tôn trọng.
Tại các gia đình, người dân dọn dẹp và trang trí nhà cửa, treo đèn ông sao, mặc quần áo mới để chào đón vị thần tới nhà. Nhà nhà sắm sửa đồ ăn thức uống, thắp hương, cúng tế các vị thần. Nghi thức tắm rửa cho người lớn tuổi trong gia đình diễn ra. Mọi người đi tham hỏi lẫn nhau, tụ tập ăn uống và hát hò.
3. Nơi nào tổ chức sự kiện lễ hội chào mừng năm mới Chol Chnam Thmey ở Campuchia
Địa điểm tổ chức sự kiện chúc mừng năm mới, lễ hội Sangkran được chi trả từ kinh phí từ Nhà nước diễn ra ở Wat Phnom ở Phnom Penh, Angkor Wat ở Siem Reap và Wat Krom ở Preah Sihanouk.
Người dân địa phương, khách du lịch đổ về những địa điểm trên để tham quan và tham gia lễ hội. Lễ hội kéo dài xuyên suốt 3 ngày, bầu không khí luôn đông đúc và náo nhiệt. Ghé thăm lễ hội đồng nghĩa việc chắc chắn bạn sẽ bị ướt và chà bột phấn rôm. Vì thế hay chuẩn bị sẵn cho mình súng nước để tham gia cuộc vui.
4. Một số tip dành cho khách du lịch tham quan Campuchia trong dịp lễ Chol Chnam Thmey
Tham gia lễ hội chào mừng năm mới Chol Chnam Thmey ở các địa điểm tổ chức như Wat Phnom ở Phnom Penh, Angkor Wat ở Siem Reap và Wat Krom ở Preah Sihanouk. Ở các tỉnh khác của Campuchia, lễ hội Sangkran có thể thường được tổ chức ở các tượng đài biểu tượng của mỗi tỉnh, chẳng hạn như ở tỉnh Kampot, lễ hội diễn ra ở tượng đài Sầu Riêng của tỉnh.
Đến thăm chùa ở địa phương. Tất cả các chùa ở địa phương đều được trang hoàng đẹp đẽ trong dịp lễ năm mới, bạn sẽ được chiêm ngưỡng vòng hoa, đồ trang trí tô điểm, làm đẹp cho ngôi chùa. Bạn cũng có thể chứng kiến một số nghi lễ diễn ra ở đây, đặc biệt vào những buổi sáng, các gia đình người dân địa phương xung quanh chùa đến dâng lễ, và nhận phước lành từ các nhà sư.
Ăn thử các món ăn truyền thống của người dân địa phương. Năm mới thời điểm tiệc tùng diễn ra khắp nơi, đây là thời điểm thích hợp thưởng thức các món ăn truyền thống. Hầu hết tại nơi diễn ra lễ hội đều có bán các món truyền thống như kralan (loại bánh nếp được trộn hạt đậu trắng hoặc đỏ cùng dừa và nước cốt dừa, đựng trong ống tre sau đó rang để làm chín), num banhchok (món bún cùng kreung, prahok, cá nước ngọt, ăn kèm giá đỗ, dưa chuột,đậu cánh, thân cây hoa súng), và nhiều món ăn truyền thống khác.
Tham gia vui chơi té nước với người dân địa phương. Mọi người sử dụng súng nước, vòi phun, bột phấn rôm trắng trẻ em để chơi đùa với nhau. Mặc dù trò chơi rất thú vị, nhưng cũng nên cẩn thận nhất là đối với những người gặp vấn đề về hô hấp, hay gây hại cho mắt. Trò chơi này cho phép diễn ra ở một số nơi tổ chức lễ hội chào mừng năm mới tại các chùa. Nhà nước Campuchia cấm sử dụng súng nước để bắn người đi trên đường vì việc này rất dễ gây ra tai nạn.
Cùng hòa vào dòng người múa truyền thống. Hầu hết người dân Campuchia đều yêu thích nhảy múa truyền thống. Khi nhạc lên mọi người cùng nhau nhảy múa, mặc dù không quen biết nhau. Hát múa truyền thống thường diễn ra trong lễ hội và vào các buổi tối ở chùa trong dịp năm mới.
Nên ăn mặc khiêm tốn và cư xử nhã nhặn trong dịp lễ năm mới. Chú ý mặc lịch sự và cởi giày khi bước vào bên trong chùa.
Cẩn thận và quan sát khi chạy xe tham gia giao thông. Thời điểm năm mới tiệc tùng diễn ra khắp nơi, nhiều người uống rượu bia đến say xỉn, dễ gây tai nạn, va chạm giao thông.
Campuchia là đất nước giàu văn hóa, dịp lễ tết cổ truyền Chol Chnam Thmey sẽ mang lại cho bạn nhiều niềm vui, trải nghiệm đáng nhớ và thú vị mang truyền thống của người dân Khmer
